ترشح پستان
فوریه 28, 2021
7:22 ق.ظ
کدام ترشح پستان ( ترشحات پستان ) مشکوک تلقی می‌شوند؟ لازم به ذکر است که هرگونه ترشحی از نوک سینه ترشحات پستانی در نظر گرفته می‌شوند اما این ترشحات همیشه خطرناک نیستند. در دوره بارداری یا شیردهی ممکن است ترشحات پستانی رخ دهد که در اغلب مواقع این ترشحات طبیعی هستند. اما در شرایط عادی (اگر در دروه بارداری یا شیردهی نیستید) چنانچه ترشح پستان رخ دهد باید ارزیابی‌های اولیه پزشکی صورت گرفته و منشا این ترشحات مشخص شود. ترشحاتی که در خانوم‌های بالای ۴۰ سال به صورت خود به خود و از یک مجرا از یک پستان باشد و این ترشحات خونی باشند مشکوک هستند.
توجه داشته باشید که ترشح از پستان تنها در خانم‌ها رخ نمی‌دهد بلکه آقایان نیز ممکن است ترشحات پستان را تجربه کنند. توجه داشته باشید که خورج ترشحات از پستان در مردان نشان دهنده وجود یک عارضه و ناهنجاری است و باید حتما از سوی پرشک متخصص مورد ارزیابی قرار بگیرد. این ترشحات از پستان ممکن است زمانی که نوک سینه‌ها را فشار می‌دهید خارج شود. در برخی مواقع نیز ترشح پستان به صورت خود به خودی بدون فشار رخ می‌دهد. این ترشحات پستانی ویژگی‌هایی دارند که عبارتنداز:
ترشحات پستانی شیری رنگ، زرد، قهوه‌ای، سبز و یا خونی رنگ هستند.
این ترشحات ممکن است رقیق و آبکی یا ضخیم و چسبناک باشند.
ممکن است تنها یکی از سینه‌ها یا هر دوی آن‌ها ترشح داشته باشند.
از آنجایی که یکی از علائم سرطان سینه ترشح پستان است، به محض بروز این ترشحات از پستان‌ها ممکن است افراد تصور کنند که این علامت نشانه‌ای از ابتلای آن‌ها به سرطان سینه است. اما توجه داشته باشید که ترشحات پستان در اغلب مواقع جزو عملکرد طبیعی پستان به شمار می‌رود و جای نگرانی ندارد. اگر ترشح نوک سینه با علائم دیگری چون تغییر شکل نوک پستان یا لمس وجود توده در پستان‌ها همراه باشد آن زمان می‌توان آن را نشانی از ابتلا به سرطان سینه دانست. در غیر این صورت باید بدانید که ترشح پستان می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. اما برای اطمینان از عدم ابتلا به ناهنجاری‌هایی چون سرطان در صورت بروز ترشحات حتما به پزشک مراجعه کنید. بنابراین ترشح از پستان بطور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:
ترشحات طبیعی پستان: خروج ترشح از نوک سینه کاملا طبیعی است و هیچ جای نگرانی ندارد. سینه دارای مجراهای زیادی است. خروج ترشحات طبیعی معمولا از بیش از یک مجرا صورت می‌گیرد. این ترشحات به صورت خود به خودی خارج نمی‌شوند. به این ترشحات طبیعی، ترشحات فیزیولوژیکی نیز گفته می‌شود که رنگ آن‌ها معمولا شیری، سبز یا زرد است. احتمال بروز ترشحات فیزیلوژیکی در دوران بارداری بیشتر است.
ترشحات غیر طبیعی: ترشحات خود به خودی از نوک سینه در دورانی غیر از دوران بارداری یا شیردهی جزو ترشحات غیرطبیعی پستان به شمار می‌رود. این ترشحات از نظر ظاهری شفاف یا خونی هستند. این ترشح پستان نیز در بیشتر مواقع علتی غیر از سرطان دارد؛ ممکن است به دلیل برخی از بیماری‌های خوش خیم سینه باشد.
آیا ترشح از پستان می‌تواند طبیعی باشد؟
توجه داشته باشید که تنها ۱۰% از سرطان‌های پستان با ترشح از نوک سینه همراه هستند. پس علت اغلب ترشحات پستانی را می‌توان عملکرد طبیعی پستان دانست. تنها یکی از علل‌های ترشحات غیرطبیعی از پستان نیز ممکن است وجود سرطان سینه باشد چراکه در بیشتر مواقع عامل ایجاد کننده ترشح از نوک سینه بدخیم نبوده و قابل درمان هستند. توجه داشته باشید که ترشحات سینه به دو صورت ممکن است از سینه خارج شوند.
در حالت اول این ترشحات تنها زمانی خارج می‌شوند که نوک یک یا هر دو سینه را فشار دهید؛ اینگونه ترشحات پستانی معمولا جزو ترشحات طبیعی به شمار می‌روند. حالت دوم زمانی است که ترشحات به صورت خود به خودی از مجاری سینه خارج می‌شوند؛ خروج این ترشحات اگر در دورانی غیر از بارداری یا شیردهی رخ دهد غیر طبیعی بوده و باید مورد ارزیابی قرار بگیرد. در اغلب خانوم‌ها ترشحات پستان رواج دارد که معمولا این ترشحات خود به خود نیستند. ترشحات طبیعی از هر ۲ پستان و مجاری متععد خارج می‌گردند و بعد از تصویربرداری و معاینه در صورت طبیعی بودن دیگر نیاز به پیگیری و اقدامات درمانی بلند نیست. بطور کلی علل ترشحات طبیعی نوک پستان عبارتنداز:
بارداری: اغلب خانم‌های باردار در ماه اول بارداری ترشحات شفافی را از نوک سینه مشاهده می‌کنند. این ترشحات طبیعی در ماه‌های آخر بارداری ظاهری شیری رنگ و آبکی به خود می‌گیرند.
تحریک نوک سینه: از دیگر دلایل ترشح طبیعی پستان تحریک سینه است. اگر از سوتین‌های محکم و تنگ استفاده می‌کنید ممکن است بر اثر تحریک نوک سینه مایعی از مجاری آن خارج شود که طبیعی است.
پایان دوره شیردهی: برخی از خانم‌ها حتی تا ۲ سال پس از پایان شیردهی ترشحات شیری رنگ دارند. این ترشح پستان نیز طبیعی بوده و خود رفع می‌شود.
ترشحات غیر طبیعی پستان و علل بروز آن
همان‌طور که کمی پیش‌تر هم اشاره شد ترشح غیر طبیعی پستان به دو دلیل رخ می‌دهد: ۱) سرطان سینه که احتمال آن کم است. ۲) بیماری‌های خوش خیم سینه که احتمال بیشتری نسبت به سرطان سینه دارند. تنها زمانی ترشح خودی به خودی از نوک سینه نگران کننده است که همراه با علائم دیگری چون تغییر شکل نوک پستان‌ها یا وجود توده در سینه همراه باشد. (در صورت بروز این علائم برای اطمینان از عدم ابتلا به سرطان سینه باید آزمایشات تکمیلی را انجام دهید.) در غیر این صورت عوامل متعدد دیگری وجود دارد که ممکن است موجب بروز ترشح پستان شوند. در ادامه عواملی که باعث ترشح غیر طبیعی پستان می‌شوند را بررسی خواهیم کرد.
پاپیلومای داخل مجاری
از رایج‌ترین دلایل ترشحات غیر طبیعی پستان به شمار می‌رود. علت بروز این عارضه یک تومور خوش خیم و زکیل مانند در مجرای شیری است که ممکن است با ترشح خونی و چسبناک همراه باشد. این تومور خوش خیم یک مجاری واحد را درگیر کرده و با ملتهب کردن مجرا موجب خروج ترشحات خونی و چسبنده از آن می‌شود. ترشحاتی که به دلیل پاپیلومای داخل مجاری هستند اغلب پس از مدتی خود به خود رفع می‌شوند. اما این وضعیت باید مورد ارزیابی پزشکی و انجام سونوگرافی پشت نوک سینه و هاله سینه قرار بگیرد.
بیماری‌های هورمونی
بیماری گالاکتوره بیماری است که بر اثر تولید غیر طبیعی هورمون پرولاکتین ایجاد می‌شود. ایم بیماری موجب ترشحات غیر طبیعی پستان می‌شود. توجه داشته باشید که بیماری گالاکتوره یا شیر تراوی هیچ ارتباطی با دوران بارداری یا شیردهی ندارد. این عارضه موجب تراوش شیر در خارج از دوران شیردهی می‌شود. گالاکتوره به خودی خود یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ای است که فرد را از وجود یک بیماری زمینه‌ای آگاه می‌کند. در هر صورت ترشح شیر مانند از مجاری پستان یکی از علل ترشحات غیر طبیعی پستان به شمار می‌رود.
گشاد شدن مجاری پستان
از دیگر دلایل خروج ترشحات غیر طبیعی از پستان‌ها، گشاد شدن مجاری شیری که زیر نوک سینه قرار دارند است. این عارضه در خانم‌ها اغلب در دوران یائسگی بروز می‌کند و یک عارضه خوش خیم به شمار می‌رود. اینگونه ترشحات معمولا به رنگ سبز، زرد و قهوه‌ای هستند. چنانچه ترشحات بیش از اندازه و مزاحم باشند می‌توان با کمک جراحی مجاری پشت نوک پستان را برداشت.
بیماری پاژه پستان
بیماری پاژه نوع نادری از سرطان پستان است که نوک سینه را درگیر می‌کند. این عارضه از نوک سینه آغاز شده و به سمت دایره تیره دور سینه پیشروی می‌کند. این عارضه با ترشحات خونی رنگ از نوک سینه همراه است. پاژه پستان معمولا در خانم‌های بالای ۵۰ سال خود را نشان می‌دهد. اغلب خانم‌هایی که به این عارضه دچار می‌شوند به سرطان مجرای پستان مبتلا هستند.
اگزمای نوک پستان
اگزمای نوک پستان و سینه از دیگر دلایل بروز ترشح از سینه است که در اغب خانم‌های باردار، شیرده یا ورزشکاران علی‌الخصوص دونده‌ها بروز می‌کند. قرمزی پوست نوک سینه، پوسته پوسته شدن، خارش و ترحات چرکی از نشانه‌های بروز این بیماری است. چنانچه همراه با ترشح پستان علائم دیگری چون قرمزی پوست یا ایجاد شقاق بر روی پوست سینه بروز کرد می‌تواند نشانه‌ای از اگزمای نوک پستان باشد.
آیا مصرف دارو می‌تواند باعث ترشحات پستان گردد؟
همان‌طور که کمی قبل اشاره شد تولید غیرعادی هورمون پرولاکتین یکی از دلایل خروج ترشح غیر طبیعی از پستان است. تولید غیرطبیعی پرولاکتین به لایلی ممکن است رخ دهد. ۱) بروز اختلال در عملکرد غددی که ترشح از غده‌های هیپوفیز یا تیروئید را کنترل می‌کنند. ۲) مصرف برخی از داروها نیز می‌تواند موجب تولید غیر طبیعی پرولاکتین شود. بنابراین می‌توان اینطور گفت که مصرف برخی از داروها نیز ممکن است موجب ترشح غیر طبیعی پستان شود. داروهایی چون متیل دویا، رانیتیدین، سایمتیدین و یارزرپین ممکن است باعث دیده شدن این ترشحات شود اما ترشحاتی که ناشی از مصرف دارو باشد دارای خصوصیات مشکوکی نخواهد بود.
ویژگی ترشحات خارج شده از پستان بسته به نوع بیماری
برخی از بیماری‌ها چون بالا بودن پرولاکتین و کم کاری تیرویید می‌توانند موجب خروج ترشح پستان شوند. البته در این شرایط ترشحات باز هم طبیعی هستند. یکی از بیشترین سوالاتی که مراجعه کنندگان به مطلب دکتر مهناز هدایی می‌پرسند این است که چگونه علت ترشح پستان را تشخیص دهیم؟ با این وجود که تمام دلایل طبیعی و غیر طبیعی ترشحات پستان را در طول مقاله بررسی کرده‌ایم، در جدول زیر نیز علت ترشح از نوک سینه و نشانه آن را به صورت یکجا آوردهایم.
رنگ ترشح پستان علت
قرمز (به رنگ خون) پاپیلومای داخل مجاری-سرطان سینه-پاژه پستان
سفید (شیری رنگ) گالاکتوره-تغییرات هورمونی-شیردهی-بارداری
چند رنگ و چسبناک اکتازی مجرای پستان
قهوه‌ای فیبروکیستیک پستان-گشاد شدن مجاری پستان
زرد (چرکی) عفونت-اگزمای نوک پستان-ورم پستان-ورم مزمن شیردهی-آبسه پستان
شفاف سرطان پستان-مسدود شدن مجاری شیر
برای ترشحات غیر طبیعی چه بررسی‌هایی لازم است؟
اگر در ارزیابی اولیه از سوی پزشک مشخص شود که ترشحات پستان غیر طبیعی هستند باید آزمایشات تکمیلی‌تری صورت بگیرد. اقدامات تشخیصی در این زمینه عبارتنداز:
ماموگرافی یا سونوگرافی هر دو سینه یا یک سینه
آزمایش خون
اسکن مغزی
خارج کردن یک یا چند مجرای پستان توسط عمل جراحی برای تجزیه و تحلیل دقیق‌تر
تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی ترشحات سینه
داکتوگرام
در موارد مشکوک آزمایش (سیتولوژی) از ترشحات پستان توصیه می‌گردد و در بقیه موارد این آزمایش ضرورتی ندارد اما معمولا لازم می‌شود این ترشحات از نظر وجود خون بررسی شوند. سایر بررسی‌ها شامل انجام ماموگرافی، سونوگرافی و در برخی موارد MRI است.
آیا داکتوگرافی برای همه این بیماران لازم است؟
در زمانی که روش‌های تصویر برداری مثل ماموگرافی و سونوگرافی ضایعه‌ای را پیدا نکنند روش عکسبرداری رنگی از مجرای شیری (داکتوگرافی) برای یافتن توده‌های داخل مجرا زمانی لازم می‌گردد. اما طبیعتا انجام این بررسی در ترشحات غیر مشکوک ضرورتی ندارد. داکتوگرام شامل القای رنگ به داخل مجرای تخلیه است. این اقدام برای تجسم راحت‌تر فضای داخلی صورت می‌گیرد. در این روش یک ماده ایجاد کننده کنتراست رنگی به داکت‌های شیردهی پستان تزریق می‌شود. این روش به تشخیص علت قطعی ترشح پستان کمک بزرگی می‌کند.